پرداخت اعتباری یارانه بهتر از کالا برگ

هادی حق‌شناس، در گفت‌وگو با برنا، درباره حذف ارز ترجیحی و نقش آن در توزیع عدالت اقتصادی گفت: یکی از مشکلاتی که سبب شده تا نیازهای کشور در حوزه اقتصادی به خوبی تأمین نشود، عدم هدایت صحیح نقدینگی به سمت تولید ودرعین حال، توزیع نامطلوب یارانه‌ها به ویژه یارانه‌های پنهان است. 

وی افزود: بسیاری از واحدهای تولیدی و نهادهای اقتصادی یارانه‌های چشم‌‎گیری را دریافت کردند اما خروجی قابل توجه‌ای در حوزه تولید نداشته‌ و فقط منجر به رانت و فساد اقتصادی و تشدید نابرابری‌ها شد.

این کارشناس مسائل اقتصادی با بیان اینکه اقتصاد ایران نیازمند اصلاحات بزرگ  ساختاری است، گفت: نباید اصلاح اقتصادی را تنها به حذف ارز ترجیحی محدود کرد که البته من هرچند موافق ساماندهی نظام ارزی کشور هستم ولی نسبت به حذف ارز ترجیحی و شیوه حذف آن انتقاداتی وارد است اما در نهایت حذف ان به صلاح بود. 
حق‌شناس در ادامه افزود: اقتصاد همانند استخر آب است که اگر در گوشه ای از آن موجی را ایجاد شود، موج سایر قسمت‌های استخر را فرا می گیرد، احتمالا این موج یا شدید و یا کم خواهد بود اما به هرحال کل استخر را در برمی‌گیرد. 

این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: افزایش قیمت چهار کالایی که دولت آنها را اعلام کرده، تنها به اینها محدود نمی‌شود، بلکه بقیه کالاها هم با توجه به شدت وابستگی‌شان به ارز 4200 تومانی گران خواهند شد، لذا باید از این زاویه به این موضوع نگاه کرد. به طور کلی مبلغ یارانه نقدی که دولت پرداخت می‌کند، کفاف همین چهار قلم را هم به سختی می‌دهد چه برسد به اینکه بخواهیم با آن مایحتاجمان را تأمین کنیم.

وی درباره تفاوت پرداخت یارانه نقدی با کالابرگ گفت: ما در نظام اقتصادی به ویژه اقتصادهای دولتی دو نوع شیوه توزیع یارانه داریم که یکی به صورت نقدی  و دیگر به صورت اعتباری است. در نظام اقتصادی ایران تا به امروز ما چیزی به نام کالابرگ نداشتیم البته در گذشته وجود داشت اما نزدیک به دو دهه است که دیگر این طرح اجرا نمی‌شود. از زمان دولت های نهم و دهم تا امروز دولت‌ها تصمیم گرفته‌اند در کنار پرداخت غیرمستقیم یارانه‌ها، یارانه نقدی را هم به حساب سرپرست خانوار واریز کنند که این مسئله واقعاً فشار مضاعفی را بر دوش دولت گذاشت اما دولت به خاطر اینکه موجی از اعتراض در کشور ایجاد نشود به همین شیوه غلط ادامه داد.

پژوهشگر حوزه اقتصادی بیان کرد: از سوی دیگر پرداخت نقدی یارانه آسان‌ترین راهی است که دولت‌ها انتخاب می‌کنند، درصورتی‌ که هدف پرداخت یارانه برای کالاهای ضروری و مورد نیاز مردم است و وقتی دولت یارانه را به صورت نقدی پرداخت می‌کند به مرور زمان ارزش این یارانه کاسته  و به نقدینگی و تورم در کشور هم دامن می‌زد، لذا به نظر می رسد، پرداخت اعتباری یارانه یا همان کالابرگ بهتر از پرداخت نقدی آن است.

حق‌شناس خاطرنشان کرد: البته من معتقدم باید اقتصاد ایران به صورت ساختاری اصلاح شود. مثلاً باید اصلاح را از بانک مرکزی شروع کرد و سپس به سایر بانک‌ها این اصلاح را تسری داد. افزایش قیمت‌ها و افزایش مبلغ یارانه مسکن‌های موقتی هستند که واقعاً به اقتصاد ایران کمک زیادی نمی‌کنند. اقتصاد ایران نیازمند تصمیمات مهم و انقلابی است و به نظر من دولت با اقناع افکار عمومی و توضیح شرایط برای مردم باید دست به چنین انقلابی در عرصه اقتصاد بزند تا همراهی مردم را هم با خود داشته باشد.

وی در پایان گفت: دولت با مشکلات اقتصادی از قبیل تحریم، کسری بودجه و از سوی دیگر مشکلات بین‌المللی در فضای سیاسی مواجه است و باید با اصلاح اقتصاد از این پیچ‌های مهم عبور کند.