به گزارش فارس در هفته‌های اخیر در کشور شاهد اغتشاشاتی بودیم که به گفته‌ کارشناسان هدف از این آشوب‌ها و اعتراضات خیابانی و خشونت‌‌های پس از آن، ‌در واقع بسیار فراتر از آن چیزی است که عده‌ای دنبال آن هستند؛ آشوبگران در این اغتشاشات تجزیه‌طلبی و تبدیل ایران بزرگ به کشورهای کوچک در راستای اهداف شوم دیرینه استکبار جهانی را دنبال می‌کنند.

متاسفانه در این میان نیز برخی از مردم و جوانان نادانسته و تنها به دلیل طرح برخی مطالباتشان با این افراد همراه شده‌اند و از عواقب این اقداماتشان نیز آگاهی ندارند، سال 88 بود که پس از آشوب‌های اغتشاشگران به بهانه تقلب در انتخابات ریاست‌جمهوری، تحریم‌های ایران به شدت افزایش یافت، درواقع یکی از اهداف آشوبگران مخابره پیام به دنیا برای تحریم بیشتر اقتصاد ایران و در نتیجه افزایش نارضایتی مردمی است.

در تحلیل اتفاقات اخیر کشور‌ با ابراهیم رزاقی، اقتصاددان و استاد دانشگاه گفت‌‌وگو کردیم که‌ در ادامه آمده است. 

* برای ایجاد آشوب و اغتشاش در ایران از چند ماه قبل برنامه‌ریزی شده بود

فارس: ‌در هفته‌های اخیر شاهد بروز اعتراض و سپس اغتشاشاتی در کشور بودیم، تحلیل شما از این اتفاقات اخیر چیست؟ آیا دستیابی به یک سری خواسته‌ها از طریق آشوب و اغتشاش امکان پذیر است؟ 

رزاقی: تحلیل این مساله نیازمند بررسی عمیق است، اتفاقاتی که اخیرا در کشور پیش آمد و بعد از فوت خانم مهسا امینی در اعتراض به حجاب اجباری رخ داد در واقع مسائل ریشه‌داری است که باید از چند جنبه اقتصادی و سیاسی مورد بررسی قرار گیرد؛ مخالفان جمهوری اسلامی ایران از ماه‌ها پیش برای به‌وجود آوردن چنین وضعیتی در ایران برنامه‌ریزی کرده بودند و به تقویت نیروهای مخالف پرداخته بودند اما برای اجرا کردن برنامه‌هایشان مترصد یک فرصت بودند که با فوت خانم مهسا امینی این فرصت و به عبارتی بهانه برای آنها ایجاد شد. 

این اعتراضات در ابتدا خود را با شعار علیه حجاب اجباری نشان داد اما در ادامه مسائل دیگری مطرح شد مبنی بر اینکه مخالفان و معترضان عنوان کردند که اصلا اصل نظام جمهوری اسلامی را قبول ندارند و نمی‌خواهند و این در حالی است که حرف‌هایی که اینها می‌زنند کاملا نشان می‌دهد که اینها برای این وضعیت آمادگی داشته‌اند و برنامه‌ریزی کرده‌اند. 

* مشکلات اقتصادی عاملی برای پیوستن برخی مردم به اعتراضات

فارس: ‌مشکلات کلان اقتصادی طی سال‌های متمادی حل نشده است و با وجود اینکه بعضا اقداماتی نیز برای رفع برخی از مشکلات انجام می‌شود اما همچنان اقتصاد ایران در شرایطی در گرداب این مشکلات است؟ آیا چنین مواردی موجب روز چنین رفتارهایی می‌شود؟

رزاقی:‌  نکته این است که متاسفانه برخی از داخل کشور نیز با اغتشاشگران همراه می‌شوند که این مساله جای بحث و بررسی فراوانی دارند، زیرا پیوستن برخی در داخل کشور با این موج ایجاد شده،  تا حدودی ناشی از نارضایتی‌های اقتصادی، مشکلات درآمدی و مشکلات اقتصادی است البته مشکلاتی اقتصادی که ریشه‌ای است و طی سال‌های متمادی ایجاد شده است. 

متاسفانه برخی از مدیران ما درد مردم جامعه را نمی‌دانند. چرا نمی‌دانند؟ زیرا نگاه این مدیران مطابق با قانون اساسی نیست، اصل دو و سه قانون اساسی‌ به معاد برای تعالی انسان به سوی خدا اشاره می‌کند و می‌گوید که برای تعالی انسان، باید کار و تعذیه مناسب داشته باشد وگرنه نمی‌توانند تعالی پیدا کند. 

* آغاز مشکلات اقتصادی کشور با اجرای سیاست‌های اقتصاد لیبرالی در دوران هاشمی رفسنجانی

فارس: مشکلات اقتصادی‌ فعلی که حاصل عملکرد دولت‌‌های مختلف است، این مشکلات از چه زمانی در کشور بسط پیدا کرد؟

رزاقی:  آغاز مشکلات اقتصادی کشور با اجرای سیاست‌های اقتصاد لیبرالی در دوران هاشمی رفسنجانی بود، ببینید در دوره دفاع مقدس و زمانی که امام (ره) حضور داشتند این مسائل مورد توجه بود، فضا در آن زمان فضای جان‌نثاری بود و تعداد مسئولانی که از موقعیت‌شان سوء استفاده می‌کردند بسیار اندک بود اما بعد از دوران دفاع مقدس و رحلت امام، هاشمی رفسنجانی سیاست‌های سرمایه‌داری و سیاست تعدیل اقتصادی را اجرا کرد و لذا طبقه خاصی در جامعه مطرح شد، یعنی طبقه‌ای که امکان دارد و می‌تواند از راه‌های مختلف ثروت‌اندوزی کند و محاکمه نیز نشود، زیرا اگر محاکمه می‌شد نمی‌توانست ادامه دهد که اوج این قبیل مسائل نیز دوران ریاست جمهوری روحانی مشاهده شد و دیدم که بیماری و مشکلات اقتصادی در این دوران شدت گرفت.  

آیت‌‌الله رئیسی هم که آمد دو شعار داشت یکی کنترل کرونا و یکی هم بهبود وضعیت معیشتی مردم که البته در کنترل کرونا موفق عمل کرد اما از نظر معیشتی هنوز‌ آنچنان که باید اهداف محقق نشده است زیرا برخی از وزرای وی همان نگاه سرمایه‌داری را دارند، البته فعلا یک سال از عملکرد دولت گذشته است و هنوز زمان زیاد دارد.

البته اقداماتی در دوره ریاست جمهوری آیت‌الله رئیسی انجام شده از جمله افزایش حقوق کارگران اما نکته آن است که با توجه به تورم  بسیار بالا هر چقدر که حقوق کارگران نیز افزایش یابد مثلا از 7 میلیون تومان به 14 میلیون تومان هم برسد پس از مدتی به علت تورم بسیار بالا اثرات این افزایش حقوق از بین می‌رود و کارایی لازم را ندارد.

* مسوولان قبلی ما دنبال واردات بودند/ واردات کالا آن هم با ارز دولتی خیانت بود‌

رزاقی: برگردیم به همان دوره ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی که با توجه به نگاه سرمایه‌داری، افراد در این جامعه به دو گروه تقسیم شدند، وقتی کسی سرمایه‌داری فکر می‌کند یعنی به حداکثر سود فکر می‌کند،  حداکثر سود در ایران چیست؟ از زمان هاشمی رفسنجانی حداکثر سود در واردات کالا بوده است و در دوران روحانی نیز واردات به اوج خود رسید و شرایطی فراهم شد تا با ارز 4200 تومانی واردات انجام شود. 

این در حالی است که هدف از انقلاب اسلامی ایران پرداختن به درد آدم‌های فقیر بود و انقلاب کردیم تا کسی از فقر‌ رنج نبرد، کسی بی‌خانمان نباشد، در قانون اساسی نیز به مسکن، خوراک، پوشاک و درمان توجه و تاکید شده است اما سرمایه‌داری، کارگر را عنصری مفیدی می‌داند بر اینکه ارزان تولید کند به دلیل اینکه می‌تواند کاری را که می‌خواهند با دادن حقوق کم از کارگر بگیرند. 

البته در دوران ریاست جمهوری آقای رئیسی باز هم اقداماتی انجام شد و برای اینکه بخشی از مشکلات درآمدی مردم و دهک‌های پایین درآمد جامعه حل شود به آنها براساس معیارها و دهک‌بندی‌های دولت، مبلغی به عنوان یارانه پرداخت می‌شود یعنی در واقع برحسب شرایط مبلغ یارانه از هر نفر حدود 45 هزار تومان به 300 یا 400 هزار تومان افزایش یافته است. اما مساله این است مشکلات اقتصادی بسیاری وجود دارد که با فقط با پرداخت این یارانه‌ها قابل حل نیست،  مشکل مسکن، گرانی، تورم بالا، نقدینگی، بهره بانکی از مشکلاتی است که در اقتصاد کشور وجود دارد.

بنابراین به‌طور خلاصه می‌خواهم بگویم که همراه شدن برخی با این اغتشاشات، نتیجه مشکلات اقتصادی است که از همان اقتصاد لیبرالی دهه 70 آغاز شد و طی سال‌ها به آن بی‌توجهی شده است و اکنون موجب فشار اقتصادی به مردم شده است. 

* قدرت ایران در منطقه به آمریکا اجازه نداد که به اهداف خود در کشورهای عراق و سوریه برسد

* فارس:‌ همانطور که اشاره کردید بخشی از این اعتراضات ممکن است‌ به دلیل نارضایتی مردم از مسائل اقتصادی باشد اما متاسفانه برخی مردم نادانسته از موجی پیروی می‌کنند که به دنبال اهداف دیگری هستند، از جمله تجزیه‌طلبی ایران و اهداف دشمنِ امروز هم چیزی جز تبدیل ایران به یک کشور ضعیف نیست، دشمنان ایران هیچگاه نمی‌خواهند ایران قدرتمند باشد و لذا از هر فرصتی برای ضربه زدن به ایران استفاده می‌کنند، آیا همراهی با دشمن برای ضربه به کشور موجب رفع مشکلات اقتصادی می‌شود؟ نظر شما در این رابطه چیست؟ 

رزاقی : ببینید بعد از انقلاب و بخصوص در دوران دفاع مقدس  آمریکایی‌ها دیدند که ما حرف جدیدی می‌زنیم، ایران یک صدا و  با دست خالی در مقابل دشمنی که از سوی چهل الی پنجاه کشور دنیا حمایت می‌شد ایستاد و مقاومت کرد و الگوی بی‌نظیری در دنیا به‌وجود آورد، جوانان و مردم در دوران دفاع مقدس در راه خدا شهید می‌شدند و همین‌ها استقلال اقتصادی را تامین کردند و دوره افتخارآمیزی را رقم زدند.

اما بعد از دفاع مقدس همان‌طور که قبلا نیز اشاره کردم به دلیل اجرای سیاست‌های لیبرال اقتصادی، دوره به دوره سرمایه‌داری تبدیل شد و آن هم سرمایه‌داری که نمی‌خواست استقلال به‌وجود آید. اما در همین شرایط بخشی وجود داشت که تحت تاثیر سرمایه‌داری قرار نگرفت و نخواست صرفا به پول فکر کند، سپاه، بسیج و نیروهای مسلح  صنایعی را بوجود آوردند و اکنون اوج موفقیت‌های این صنایع را می‌بینیم به‌طوری که ماهواره به فضا پرتاب می‌کنیم، پهپاد می‌سازیم و همه صنایع نظامی را با اقداماتی از جمله مهندسی معکوس تغییر دادیم و با این اقدامات قدرت و نیرویی بوجود آمد که  آمریکا با ایجاد داعش و غیره به هیچ کدام از اهداف خود در عراق،‌ سوریه و یمن دست نیافت.

وقتی فضا اینگونه شد‌  آمریکا بعد از دفاع مقدس فهمید و تشخیص داد ایران چه قدرتی دارد، امروز ایران را یکی از بزرگترین دشمنان خود می‌داند و البته آن هم نه از لحاظ اقتصادی، زیرا می‌داند که هاشمی رفسنجانی با اقتصاد ما چه کرد و لذا به دنبال پیروی از آن سیاست‌های اقتصادی بعضا شاهد مسئولانی هستیم که بیشتر از آنچه به معیشت مردم بیاندیشند به خودشان می‌اندیشند و فضایی بوجود می‌آورد که منجر به ناامیدی در بین مردم می‌شود می‌شود. 

خوب وقتی که آمریکا ما را بزرگترین دشمن خود می‌داند بنابراین از هر فرصتی برای ضربه زدن به ما نیز استفاده می‌کند و برای رسیدن به اهدافش از هر بهانه‌ای استفاده می‌کند. به‌وجود آمدن اغتشاشات بعد از فوت خانم مهسا امینی یک بهانه به دست دشمنان داد و این در حالی است که در کشورهای اروپایی و البته آمریکا‌ سالانه تعداد کثیری از مردم و بخصوص رنگین پوستان به دست پلیس که حافظ جان مردم است کشته می‌شوند.

* آمریکا از قدرت بزرگ ایران احساس خطر می‌کند/ سلطنت‌طلب‌ها دنبال تحریک مردم هستند

رزاقی: همانطور که گفتم اینها بعد از دفاع مقدس فهمیدند که ایران قدرتمند است و بنابراین نمی‌خواهند که ایرانی وجود داشته ‌باشد، حال چگونه می‌توانند به این هدفشان دست یابند؟ با تکه تکه کردن‌ ایران، زیرا ایران یکپارچه برای آن‌ها یک قدرت است و آنها از این قدرت بزرگ احساس خطر می‌کنند. ضمن اینکه توجه به این نکته نیز لازم است که ایران پیش از این یک کشور بزرگی بود که الان بخش‌های از آن مانند افغانستان و آذربایجان از ایران جدا شده است 

نمونه موضوع فروپاشی، یکی از قدرت‌های بزرگ شوروی بود که البته بخشی از دلایل فروپاشی این کشور نیز‌ برمی‌گردد به سیاست‌های اقتصادی این کشور اما با فروپاشی شوروی و تبدیل آن به کشورهای کوچک، الان تسلط کشور‌ آمریکا بر کشورهای کوچک افزایش یافته است و بعضا نیز می‌تواند آنها را به جدال با یکدیگر درگیر کرد.

از سوی دیگر بسیاری از افراد باقی مانده از نظام شاهنشاهی، امروز در کشورهای آمریکایی و اروپایی سکونت دارند و بعضا نیز ثروت‌زیادی را با خود بردند و لذا با نیرویی که در داخل تابع آنها هستند، فعالیت علیه جوانان و مردم و تحریک آنها را آغاز کرده‌اند و سعی می‌کنند به نوعی مردم را با خود ‌همراه کنند و به اشتباه فکر می‌کنند که می‌توانند نظام جمهوری اسلامی را سرکوب کنند. 

* دشمن در اغتشاشات امروز و فتنه 88 یک هدف را دنبال می‌‌کند

رزاقی‌: البته اینکه این جوانان چگونه با اینها همراه می‌شوند هم جای بحث دارد، زیرا متاسفانه برخی از این جوانان خوب تربیت نشده‌اند اغلب این جوانان از دوران کودکی‌ موبایل در دست دارند و در فضای مجازی بوده‌اند و در فضای مجازی با فرهنگی بیگانه آشنا شده‌اند و  لذا طبیعی است که وقتی 18 ساله می‌شوند تابع سیاست‌های غلط آمریکا باشند زیرا از طریق همین موبایل و فضای مجازی فرهنگ آمریکایی در ذهنشان نهادینه شده است.

آمریکایی‌ها هیچ دستاورد جدیدی را به ایران ندادند اما از موبایل و مسائل مربوط به آن دریغ نکردند تا به اهداف خودشان در زمینه‌های مختلف دست یابند و اینها برای موفقیت نیروی کم خود را زیاد جلوه می‌دهند و متاسفانه جوانان ما نیز به علت عدم آگاهی کافی بسیاری از مسائلی که آنها می‌‌گویند را می‌پذیرند در کنار آن هم همانطور که اشاره کردم کسانی که به دلیل مشکلات اقتصادی از وضعیت فعلی اقتصاد کشور نیز رنج می‌برند همراه با این موج اعتراضات می‌شوند. 

درواقع باطن قضیه امروز و اغتشاشات اخیر با مساله فتنه سال 88 یکی است، منظورم به لحاظ بهانه است، در سال 88 بهانه اغتشاشات تقلب در انتخابات بود اما این سوال مطرح است که اگر هم تقلبی شده باشد باید آن فاجعه را بوجود می‌آوردند؟ امروز هم همانطور است و بهانه‌ای پیدا کردند که مردم را سوار بر موج خودشان کنند و به اهدافشان برسند. 

خوب در این شرایط که آمبولانس‌ها را آتش می‌زنند، بانک‌ها را آتش می‌زنند، در خیابان‌های بی‌نظمی عمومی بوجود می‌آوردند، پلیس باید چه کند؟ سرکوب اغتشاش‌گران برای پلیس و غیره کار ساده‌ای است اما آنها حاضر نیستند که مردم جانشان را از دست بدهند، بنابراین ملاحظه می‌کنند ولی در مواردی هم ه هر حال باید آرام ساختن جو و فضای جامعه در دستور کار باشد،‌ البته ذکر این نکته نیز لازم است که با این اقدامات که آشوبگران در خصوص به‌وجود آوردن جو ناآرام در جامعه ایجاد می‌کنند مانند همان مواردی که به آن اشاره کردم از جمله آتش زدن بانک‌ها و غیره  یک عده از کسانی که برای رسیدن به مطالباتشان از حکومت به اینها امید بسته‌ بودند، کنار می‌کشند. 

* عضویت رسمی ایران در سازمان شانگهای باعث نگرانی دشمنان نظام شده است

 فارس: آثار بین‌المللی این اتفاقات چیست؟ آیا ممکن است منجر به افزایش تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی شود؟  

رزاقی: مگر ما را بعد از برجام تحریم نکردند، آیا قرار بود این طور شود؟ اما بعد از برجام ما را تحریم کردند و دو سه برابر هم تحریم‌ها بیشتر شد و فشارهای اقتصادی بر ما بیشتر. بنابراین این اتفاقات آثار بین‌المللی دارد و ممکن است منجر به فشارهای اقتصادی و مسائلی از این قبیل بشود. 

اما نکته قابل توجه آن است که ایران الان مانند گذشته نیست، عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری‌های شانگهای یکی از نکات بسیار قابل توجه در اقتصاد ایران است که دشمن با ایجاد اغتشاشات اجازه نداد به این اتفاقات مثبت اقتصادی به خوبی پرداخته شود؛ این موارد ‌می‌تواند نتایج مثبت اقتصادی زیادی برای ایران داشته باشد. برقراری ارتباط تجاری با کشورهای عضو این سازمان از جمله روسیه بسیاری حائز اهمیت است و اتفاقا یکی از نگرانی‌ها دشمنان نظام هم همین مسائل است.