زنگ خطر تخریب فیلم‌های قدیمی به صدا در آمده است/ جای خالی یک سازمان مرجع برای فیلم‌های تاریخی

مدیر لابراتوار فیلم اداره کل آرشیو صداوسیما با تاکید بر این که میراث ملی فیلم در کشور ما مهجور باقی مانده است، گفت: اکثر سازمان‌ها و نهادهای داخل کشور، در آرشیوشان فیلم‌هایی تاریخی موجود دارند. خود مردم هم در مناسبت‌های مختلف فیلمبرداری کرده‌اند. حدود ۴۴ سال از انقلاب اسلامی می گذرد و هر سال فیلم‌های هشت میلی متری جدیدی از اتفاقات انقلاب در سال ۵۷ به سازمان صداوسیما تحویل داده می شود که توسط مردم ثبت و ضبط شده است. 

عضو هیات رییسه صنف لابراتور فیلم خانه سینما با بیان این که این فیلم‌ها باید در شرایط استاندارد نگهداری شوند توضیح داد: به غیر از سازمان صداوسیما و وزارت ارشاد در بقیه سازمان‌ها شرایط نگهداری مناسب نیست. آنها برای نگهداری تلاش کرده‌اند ولی شرایط نگهداری فیلم تابع استانداردهایی است تا در طول زمان دچار آسیب کمتری شود . ضمن این که نگهداری فیلم در بقیه سازمان‌ها جزو اولویت‌های کاری نیست و در نتیجه میراث ملی ما در حال از بین رفتن می باشد. 

استفاده از کولرگازی برای نگهداری منابع فیلم و عکس

وی با تاکید بر این که در زمینه تبدیل فیلم‌های قدیمی چندان کاری نشده است توضیح داد: صداوسیما به واسطه ماموریتی که داشته در این زمینه قدم های بزرگی برداشته است. این امر به واسطه وجود آرشیو غنی سازمان محقق شده است. صداوسیما تجهیزات بروز را جهت تبدیل منابع فیلم از آنالوگ به دیجیتال خریداری کرده است. این تجهیزات از نظر مالی بسیار گران و هزینه نگهداری و تعمیرات بالایی دارند لذا سازمان‌های دیگر با توجه به حجم منابع محدودی که دارند منطقی نیست در زمینه تبدیل منابع خود سرمایه گذاری کنند. همچنین تجهیزات مناسب از نظر تامین دما و رطوبت استاندارد جهت نگهداری منابع فیلم و عکس از ملزومات اولیه جهت نگهداری این منابع است.

عظیمی افزود: بعضا فیلم‌ها را در مخازنی نگهداری می کنند که شرایط دمایی مناسب ندارند. دمای مناسب بسته به نوع این منابع باید بین منفی هشت درجه تا مثبت ۱۰ درجه سانتیگراد باشد و برخی از سازمان ها از کولرگازی استفاده می‌کنند که قادر به تامین دمای لازم نیستند. اگر دما مناسب نباشد  فیلم ها به مرور دچار سندروم اسید استیک می‌شوند. در این وضعیت لایه‌های رنگی فیلم از بین می‌رود و فیلم شروع به تجزیه می کند. 

لزوم تبدیل فیلم‌های مربوط به دوران قاجار

عضو هیات رییسه صنف لابراتور فیلم خانه سینما افزود: با بررسی فیلم‌های مستند قدیمی امکان استنباط دقیق از وقایع تاریخی به درستی ممکن می شود. چند سال پیش از موزه کاخ گلستان و نیاوران و سعدآباد بازدید کردم و متوجه شدم یک سری آثار تصویری دارند. این فیلم ها بخشی از تاریخ است که لزوم تبدیل این منابع قبل از تخریب آن ها از موارد ضروری است. بخشی از این فیلم ها به دوران قاجار مربوط می‌شود. 
عظیمی با اشاره به این که در گذشته فیلم‌ها برای تبدیل به دیجیتال به خارج از کشور ارسال می‌شد بیان کرد: ارسال فیلم به خارج از کشور امکان کپی برداری از منابع را برای تبدیل کننده در خارج از کشور فراهم می آوردکه به هیچ عنوان این امر برای مسئولان پذیرفتنی نیست.

متخصص لابراتوار و مدرس دانشگاه سوره ادامه داد: سازمان صداوسیما مشغول تبدیل فیلم‌های قدیمی موجود در آرشیو سازمان می باشد. ولی تقاضا از نهاد ها و سازمان های دیگر به دلیل امنیت بالا در سازمان، وجود نیروهای مجرب و تجهیزات بروز در حال افزایش است که به دلیل دید و تفکر ملی مدیران ارشد سازمان در این امر همراهی لازم صورت می گیرد. همچنین به دلیل مخازن استاندارد نگهداری منابع فیلم در آرشیو سازمان در صورت درخواست سازمان و یا نهاد مربوطه امکان نگهداری از منابع تاریخی فیلم در آرشیو سازمان ممکن است.

صداوسیما می‌تواند مرجع تبدیل و نگهداری فیلم‌های تاریخی باشد

عظیمی با ابراز نگرانی از این که فیلم‌های تاریخی دارد آسیب می‌بیند و آثار دیداری و شنیداری از بین می‌رود، توضیح داد: به نظر من جای یک سازمان مرجع دیداری شنیداری برای آثار تاریخی در کشور ما خالی است. سازمان صداوسیما بسته به اولویت کاری‌اش امکان آن را دارد که متولی امر شود. این سازمان می‌تواند مرجع تبدیل و نگهداری فیلم‌های تاریخی باشد. وظیفه سازمان صداوسیما تبدیل فیلم‌های دیگر سازمان‌ها نیست. ولی می‌تواند این کار را انجام دهد. به عنوان مثال وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دغدغه های خودش را دارد و نمی‌تواند توانش را صرف تبدیل و نگهداری فیلم‌ها کند. در این سازمان فیلم‌هایی از ۱۲۰ سال پیش وجود دارد که هنوز تبدیل نشده است. ولی شرایط نگهداری فیلم‌ها خوب است. 

میراث تصویری ملی در حال از بین رفتن است

وی با تاکید بر این که تبدیل منابع با کیفیت بالا و به صورت استاندارد در صداوسیما صورت می گیرد گفت: در سطح شهر برخی افراد و یا شرکت‌ها، فیلم‌های قدیمی را با حداقل تجهیزات تبدیل می کنند که به دلیل عدم رعایت رفتار مناسب با فیلم و یا تجهیزات قدیمی امکان صدمات غیر قابل جبران وجود دارد که نمونه های آن بسیار است. همه منابع فیلم باید تبدیل به فرمت‌های (ساختارهای) رایج استاندارد دیجیتال شود. میراث تصویری ملی که در سطح کشور موجود است در حال از بین رفتن است. تمام فیلم های سینمایی موجود در کشوربه دلیل برخی آسیب های فیزیکی بر روی سطح فیلم، می بایست مرمت و بازسازی شوند که تا به حال این کار برای  برخی فیلم‌ها مثل آدم برفی، آژانس شیشه ای، جنگ نفتکش ها، هیوا و ...  در لابراتوار صدا و سیما صورت گرفته است.