ظرفیت تولید نفت ایران به قبل از تحریم‌ها بازگشت

این موضوع از این جهت حائز اهمیت است که می‌تواند علاوه بر تامین نیاز پالایشگاه‌های داخلی، دست ایران برای افزایش صادرات نفت و تصاحب مجدد سهم خود از بازار جهانی نفت را بازتر می‌کند.

ظرفیت تولید نفت ایران پیش از تحریم‌ها، روزانه حدود 3.838 میلیون بشکه در روز بود که در سال‌های گذشته این عدد به دلیل بی‌برنامگی و کاهش سرمایه‌گذاری، کاهش یافته بود.

*ظرفیت تولید نفت ایران در دولت گذشته کاهش پیدا کرده بود

محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران پیش‌‌تر با اشاره به برنامه این شرکت برای افزایش ظرفیت تولید نفت ایران گفته است: یکی از برنامه‌های جدی شرکت ملی نفت ایران بازگرداندن ظرفیت تولید نفت خام به دوران قبل از تحریم‌ها تا پایان سال 1400 است. ظرفیت تولید نفت کشور در دولت گذشته کاهش پیدا کرد.

وی در ادامه در توضیح چگونگی کاهش ظرفیت تولید نفت ایران اینگونه توضیح می‌دهد: البته وقتی ما از ظرفیت تولید صحبت می‌کنیم، منظورمان فقط توان تولید از چاه نیست، بلکه باید مجموعه‌ای از عوامل تاثیرگذار شامل ظرفیت خطوط لوله جریانی، واحدهای فرآورشی، خطوط انتقال نفت به مبادی مصرف و حتی نیروی انسانی در نظر گرفته شود. در نتیجه برای بازگرداندن ظرفیت تولید نفت به قبل از تحریم باید پروژه‌های متعددی  تعریف و اجرا شود.

خجسته‌مهر افزود: یعنی ممکن است یکی از چاه‌های ما بتواند رقم بالایی را تولید کند، ولی واحد فرآورشی برای آن موجود نباشد، در این صورت نمی‌توان گفت که ظرفیت تولید افزایش پیدا کرده است، زیرا تمام بسته‌های تعریف شده برای افزایش ظرفیت محقق نشده است.

* ظرفیت تولید نفت ایران به قبل از تحریم‌ها بازگشت

حال روز گذشته روابط عمومی وزارت نفت در خبری عنوان کرد که وعده رسیدن ظرفیت تولید نفت به پیش از تحریم‌ها محقق شده است و ظرفیت تولید نفت ایران به بیش از 3.8 میلیون بشکه در روز رسیده است.

البته پیش از این نیز جواد اوجی وزیر نفت 29 اسفندماه 1400 در برنامه گفتگوی ویژه خبری به صورت تلویحی اشاره کرده بود که ظرفیت تولید نفت ایران به پیش از تحریم‌ها رسیده است. وی در این باره گفت: امروز ظرفیت تولید گاز طبیعی کشور نزدیک به یک میلیارد مترمکعب و ظرفیت تولید نفت خام ایران نزدیک به 3 میلیون و 800 تا 3 میلیون و 900 هزار بشکه است و خوشبختانه همه آن از سوی متخصصان، کارکنان و شرکت‌های توانمند داخلی انجام می‌شود.

در کنار انتشار این خبر، در روزهای گذشته مدیرعامل شرکت ملی نفت وعده افزایش ظرفیت تولید نفت به 4 میلیون بشکه در روز در پایان سال 1401 را مطرح کرد و وزیر نفت نیز بر لزوم افزایش ظرفیت تولید به 5.7 میلیون بشکه تاکید کرد.  

*ظرفیت تولید نفت ایران در پایان دولت دوازدهم چه عددی بود؟

البته یک سوال اساسی مطرح است، اینکه ظرفیت تولید نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم چند میلیون بشکه در روز بوده است؟

تاکنون هیچگونه اظهار نظر و آمار رسمی توسط مجموعه وزارت نفت در این باره منتشر نشده است اما بررسی صورت مالی شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت (جدول 1) شامل «شرکت مناطق نفت‌خیز جنوب»، «شرکت نفت مرکزی»، «شرکت نفت و گاز اروندان»، «شرکت نفت فلات قاره» و «شرکت نفت خزر» برخی از واقعیات درباره برنامه تولید نفت و میزان تولید عملیاتی نفت ایران در سال 99 را مشخص می‌کند.

طبق جدول 1، اگر ظرفیت تولید نفت ایران در سال 99 را معادل بودجه مصوب در صورت‌های مالی شرکت‌های تابعه شرکت ملی نفت در نظر بگیریم، بدین ترتیب ظرفیت تولید نفت ایران تا سال 99 کمی بیش از 3 میلیون بشکه در روز بوده است.

همچنین طبق آمار صورت‌های مالی شرکت نفت، میزان تولید نفت ایران در سال 99 نیز نزدیک 2 میلیون بشکه در روز بوده است.

جدول 1

در نتیجه به نظر می‌رسد در دولت سیزدهم ظرفیت تولید نفت ایران با مجموعه اقداماتی از حدود 3 میلیون بشکه در روز به 3.8 میلیون بشکه در روز رسیده است.

این افزایش ظرفیت تولید نفت به صورت دقیق‌تر به معنای احیای ظرفیت تولید نفت ایران است زیرا که این دستاورد با توسعه میادین نفتی جدید رقم نخورده است بلکه ظرفیت تولید نفت ایران با تکمیل بسته‌های کاری تعریف شده، احیا شده و به قبل از موعد اعمال تحریم‌ها افزایش یافته است.

بدین ترتیب با بازگشت و احیای ظرفیت تولید نفت ایران به قبل از تحریم‌ها، در حال حاضر ایران آماده ورود جدی‌تر به بازار جهانی نفت است، اقدامی که فارغ از مذاکرات وین، فعلا با ترفندها و راهکارهای وزارت نفت در شرایط فعلی بازار در حال انجام است.