دکتر مجید روحی

فعالیت در زمینه های تولید هرمحصولی در هر نقظه از دنیا سخترین کار به حساب می آید.عوامل و متغیرهای زیاد در فرایندهای تولید اعم از درون سازمانی و برون سازمانی، چالشهای این فعالیت را با سایر فعالیتهای عرصه کسب و کار متفاوت و به مراتب دشوارتر می کند. 

این چالشها در ایران علاوه بر مشترکات ، رنگ وبوی وحال و احوال متفاوتی دارد، بطوریکه خود عوامل و متغیرها، ثابت نیستند و مرتب و نامتناوب تغییر میکنند! مضاف برآن ، در حوزه صنایع پیشرفته وضعیت پیچیده تر است. 

وضعیت اقتصاد در صنعت تجهیزات پزشکی
حجم بازار جهانی تجهیزات پزشکی حدود پانصد میلیارد دلار در سال است و امروزه به لحاظ اهمیت تاثیرات این صنعت درسلامت و رفاه جامعه در اولویت اول از بعد استراتژیک یودن آن است . 

حجم این بازاردر ایران حدود هفت میلیارد دلار درسال است که حدود دو میلیارد دلار آن از محل واردات والباقی  تجهیزات با ارزشی معادل ارزی حدود پنج میلیارد دلار توسط حدود هزار شرکت تولید کننده در کشور تامین میگردد. با شروع پاندمی کرونا در جهان، نقش واهمیت صنعت تجهیزات پزشکی بیشتر نمایان گردید. 

در ایران حقیقتا تولیدکنندگان با تمام مشکلات که از قبل وجود داشت، با همت مضاعف و تلاش شبانه روزی اغلب  نیازهای مراکز درمانی بویژه در حوزه های پیشگیری و درمان کرونا را برآورده نمودند. تصور و برداشت من اینست که مسؤلین و مدیران عالیرتبه  کشورنقش راهبردی این حوزه از صنعت در کشور را بیشتر از پیش باور نموده اند. 

درکنار شاخصهای دیگر، یکی از شاخصهای مهم در سطح بندی کشورها در حوزه درمان ، نسبت تخت بیمارستان به بیمار در مراکز درمانی و بیمارستان ها و سرانه آن به ازای هر هزار نفراست . در ایران حدود 141000 تخت در 1000 ییمارستان وجود دارد. 

کشور ژاپن با حدود 14 تخت بیمارستان در هر 1000 نفر رتبه اول دنیا و کره جنوبی در رتبه دوم است. 

متاسفانه ایران با نسبت 8/1 تخت برای هرهزار نفر. در رتبه 126 میباشد. لذا هنوز بسیار فاصله داریم و نیاز به برنامه ریزی و سرمایه گذاری است. این کمبود وفاصله و نیاز به هزازان نوع تجهیزات پزشکی، دندانپزشکی و آزمایشگاهی (دستگاهها و مواد مصرفی ) نشان دهنده یک پتانسیل بالقوه و بزرگ درافزایش حجم این بازار به میزان 10 برابر، فرصتی است برای رشد اقتصاد در صنعت سلامت کشور و نیز دال بر ضرورت تبیین و تدوین  نقشه راه توسعه صنعت تجهیزات پزشکی است .  

میزان اشتغال مستقیم درصنعت تجهیزات پزشکی حدود پنجاه هزار نفر میباشد. با مختصرکاووش و آمار حدودی وپتانسیلهای فوق الشاره ، نیاز به جذب منابع انسانی در این صنعت و افزایش اشتغال زایی به میزان 3 برابر وسرمایه گذاری حداقل 5 برابری برای رسیدن به سطح مطلوب در رنکینگ جهانی و جایگاه کشور در حوزه درمان، متصور است.

چالشها و موانع در حوزه صنعت تجهیزات پزشکی 
 با نظرسنجی از فعالان این حوزه وتجارب در سالهای اخیر، عمده چالشها و موانع عدم تمرکز امور اساسی مربوط به تولید و تعدد وعدم هماهنگی سازمانهایی که با فعالان عرصه صنعت و تجارت و درکل زنجیره تامین کشور ارتباط دارند، عدم وجود نقشه راه و سند چشم انداز توسعه صنعت تجهیزات پزشکی و در کل نقشه راه توسعه صتایع کشور،  عدم مشارکت دادن واقعی وموٍثر تشکلهای صنعتی در تدوین برنامه ها و تصمیمات خرد و کلان در حوزه صنعت و تجارت، نرخ ارز و گوناگونی آن و سردر گمی مسؤلان که  ما صنعتگران بطور کلی با هرگونه ارز ترجیهی مخالف هستیم ، عدم آموزش و تربیت هدفمند نیروی انسانی برای جذب در واحدهای صنعتی ، مشکلات عدیده صنایع در تامین به موقع و کمی و کیفی مواد و قطعات و تجهیزات تولید و بخصوص تجهیزات آزمایشگاهی و مقررات دست و پا گیر در فرایندهای ثبت سفارش ، امور بانکی ، تخصیص ارز و ترخیص از گمرکات و صد البته تحریمهای خارجی و داخلی ، عدم دسترسی به سیستمهای بانکی بین المللی و دشوار بودن ارتباطات نزدیک ، سفرهای علمی ، آموزشی و تجاری است.

همچنین از دیگر چالشها کاهش و عدم اقبال شرکتهای خارجی و برندهای معتیر در سرمایه گذاری مشترک،  عدم دسترسی به تکنولوژی روز دنیا و صنایع پیشرفته ، فرسودگی و بروز نبودن ماشین آلات ، قاچاق کالا ،  چالشهای صادرات و تراز منفی ،  عدم واگذاری بسیاری از امور به بخش خصوصی ، قیمت گذاری دستوری است.

راه کارها 
اعتماد به بخش خصوصی و تشکلهای صنعتی ، اراده راسخ سه قوا و هماهنگی و تمرکززایی در رفع موانع تولید و اجرای دقیق و سریع قانون حداکثر استفاده از توانمندیهای صنایع و تولید در کشور، 
و تدوین نقشه راه توسعه صنعت کشور می تواند راهکاری برای این چالش ها باشد.